Het gaat volgens premier Mark Rutte om ‘moeilijke maatregelen’, ter bescherming van de belangen van ‘boeren, ondernemers en werknemers’. De kabinetsmaatregelen geven prioriteit aan woningbouw en wegenaanleg.

Het verlagen van de maximumsnelheid voor het wegverkeer naar 100 km per uur en andere maatregelen om de uitstoot van stikstof te verminderen, maken onder meer de weg vrij voor zeven grote infrastructurele projecten die op dit moment stilstaan.

Het betreft Ring Utrecht (A27/A12) (aanleg van extra rijstroken), Knooppunt Hoevelaken (A28/A1) (verbetering knooppunt en verbreding aansluitende wegen tussen Bunschoten en Barneveld en tussen Nijkerk en Leusden), A6 Almere-Lelystad (wegverbreding naar 3 rijstroken), A4 bij Den Haag (onder meer extra rijstroken en aanpak knooppunt Ypenburg), A27 Houten-Hooipolder (verbreding met extra rij- en spitsstroken), A58 Tilburg-Eindhoven (verbreding naar 3 rijstroken) en A58 tussen de knooppunten Annabosch en Galder (verbreding naar 3 rijstroken).

Ook boeren die door willen met hun bedrijf of zelfs willen uitbreiden, krijgen daarvoor de mogelijkheid binnen het ‘noodplan’ van het kabinet. Voorwaarde is wel dat ‘t op duurzame manier gebeurt. Voor investeringen in verduurzaming trekt de regering geld uit. Veehouders krijgen een speciaal type veevoer, waardoor de mest van het vee minder stikstof uitstoot.

De problemen door de strengere regels voor PFAS vragen om een snelle oplossing, vindt het kabinet. Verantwoordelijk minister Stientje van Veldhoven kondigde vorige maand onderzoek aan naar een nieuwe landelijke norm, die soepeler is dan de huidige regelgeving. Van Veldhoven wil vóór 1 december met de nieuwe norm komen. Het onderzoek naar een norm voor de waterbodem wordt eveneens versneld. Daarnaast stelt Van Veldhoven zogenoemde baggerdepots open voor vervuilde bagger. Zo hoopt ze de ‘stagnerende baggerwerkzaamheden’ snel weer op gang te brengen.

Rutte beklemtoont dat het verse maatregelenpakket slechts op kortere termijn soelaas biedt. Ingrepen voor de langere termijn worden nog afgekondigd, als het aan kabinet ligt vóór het einde van het jaar.

Ondertussen heeft het EIB (Economisch Instituut voor de Bouw) laten weten dat van alle bouwers vooral de sector grond-, weg- en waterbouw te lijden heeft van de problematiek rond stikstof en rond PFAS. Dat blijkt uit een recente rondvraag onder 250 hoofdaannemers. Vijftien procent van de ondervraagde GWW-bedrijven geeft aan dat opdrachten vertraging oplopen door de strengere milieueisen. Bij alle bouwbedrijven ligt dat percentage op 10.

GWW-bedrijven hebben meer te verduren van de aangescherpte PFAS-regels omdat ze relatief veel in de grond graven, aldus het EIB. Bij vier van de vijf projecten voldoet de grond niet aan de strengere eisen voor het gehalte aan poly- en perfluorakylstoffen. Deze chemische stoffen worden al langdurig en op grote schaal gebruikt door de industrie en zijn in ruime hoeveelheden in de bodem en het grondwater terecht gekomen. Ze zijn schadelijk voor mens en milieu.

Voor het verplaatsen van grond waarin PFAS voorkomen, heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat eerder dit jaar de regels aangescherpt. Dit maakt ’t voor bagger-, grondverzets- en bouwbedrijven lastig om kavels bouwrijp te maken. De logische oplossing is om afgegraven, verontreinigde grond elders op te slaan. Dat is doorgaans te kostbaar en reden om werkzaamheden te staken, zo maken de GWW-bedrijven kenbaar aan het EIB.