13 februari 2023

Staatssecretaris Vivianne Heijnen van Infrastructuur en Waterstaat heeft afgelopen week het Nationaal Programma Circulaire Economie aangeboden aan de Tweede Kamer. Hierin heeft het Rijk tal van concrete maatregelen vervat voor verschillende economische sectoren om de Nederlandse economie per 2050 100% circulair te hebben. De bouwsector krijgt daarbij aparte aandacht.

Vanaf 2050 dient de economie in Nederland volledig circulair te zijn, met veel minder aanspraak op schaarse grondstoffen en veel meer recycling en hergebruik van materialen en producten. De Rijksoverheid heeft de beleidsdoelen en -strategieën daartoe al in 2016 vastgelegd in het Rijksbrede programma Circulaire Economie. Bij dit beleidsprogramma gaat een Uitvoeringsprogramma dat geregeld een update krijgt voor een actueel overzicht van alle relevante ontwikkelingen en activiteiten in het kader van een circulaire economie.

Desondanks boekt Nederland momenteel onvoldoende progressie om over 27 jaar inderdaad geheel circulair te zijn, zo concludeerde het Planbureau voor de Leefomgeving eind vorige maand na onderzoek. Om op koers te komen, zijn volgens PBL nieuwe maatregelen en extra inspanningen gevraagd van zowel overheden als producenten en consumenten.

Mede daarom komt het Ministerie van I en W, samen met andere direct betrokken ministeries als dat van EZK, LNV en VRO, met het Nationaal Programma Circulaire Economie. Hierin sommen de beleidsmakers maatregelen op om een impuls te geven aan het zuiniger omspringen met grondstoffen en meer grootschalig hergebruik. Uiteindelijk, per 2050, dienen alleen nog herbruikbare grondstoffen in omloop te zijn en dienen producten te worden gefabriceerd, gedistribueerd en geconsumeerd in gesloten kringlopen. Zodat de waarde van grondstoffen, materialen en producten zo lang mogelijk behouden blijft en er bijna geen afval meer is, zo luidt de centrale ambitie van het programma. Daarom valt niet langer te volstaan met het stimuleren van vrijwillige en mogelijk vrijblijvende activiteiten, ook zijn er normerende en sturende maatregelen nodig.

Het programma geeft die maatregelen voor een vijftal zogeheten prioritaire productketens: biomassa & voedsel, consumptiegoederen, kunststoffen, maakindustrie en de bouw. Voor deze ketens zijn in 2018 al transitieagenda’s opgesteld. Voor de productgroepen binnen deze ketens die een relatief grote impact hebben op het milieu, presenteert het programma nu concrete doelen en strategieën. Binnen de bouw gaat ’t dan vooral om de productgroepen kantoren, bedrijfshallen en woningen en viaducten, bruggen en wegverhardingen.

Voor de bouw neemt het programma als vertrekpunt dat vanaf 2050 het ontwikkelen, gebruiken en hergebruiken van gebouwen, infrastructuur en gebieden gebeurt zonder natuurlijke hulpbronnen onnodig uit te putten, de leefomgeving te vervuilen en ecosystemen aan te tasten. Daartoe dienen materialen en producten te worden toegepast met een zo laag mogelijke milieu-impact over de gehele levenscyclus, van productie tot en met afdanking en hergebruik.

Om dit (logische) toekomstperspectief te verwerkelijken, dient bijvoorbeeld de B&U-sector zich tussen nu en 2030 volgens het Nationaal Programma toe te leggen op het verminderen van de nadelige milieueffecten van het bouwen en bouwwerken zélf. Dat kan onder meer door gebouwen meer aanpasbaar (adaptief) te maken, bouwdelen en producten die bij sloop vrijkomen, her te gebruiken én gebouwen en de onderdelen daarvan zó te ontwerpen dat ze in de toekomst herbruikbaar zijn.

Het Nationaal Programma Circulaire Economie 2023–2030 is gratis als PDF te downloaden van deze pagina van rijksoverheid.nl. Hierop vindt u ook de Kamerbrief van staatssecretaris Heijnen en een Engelstalige samenvatting van de publicatie.