LAB42

Ontworpen om de samenwerking tussen studenten, onderzoekers en ondernemers op het gebied van informatiewetenschappen en Artificial Intelligence te bevorderen. En ontworpen om energieneutraal, flexibel en aanpasbaar en in de toekomst (indien nodig) demontabel en herbruikbaar te zijn. Dat is het nieuwe LAB42 op het Amsterdam Science Park. Ontwerp: Benthem Crouwel Architects.

Het gaat rap op het Amsterdam Science Park. In september vorig jaar ging de eerste paal de bodem in. Eind juni werd het hoogste punt (op 28 m.) gevierd van LAB42, het nieuwe onderkomen van (onder meer) twee instituten van de Faculteit der Natuurwetenschappen, Wiskunde en Informatica van de Universiteit van Amsterdam.

De nieuwbouw verrijst naast het huidige hoofdgebouw ‘904’ dat inmiddels te klein uitvalt om de gehele faculteit te huisvesten. Daarom nemen het Instituut voor Informatie (IvI) en het Institute for Logic, Language and Computation (ILLC) van het FNWI in het studiejaar 2022–2023 hun intrek bij de nieuwe buurman. Behalve het FNWI nestelen ook het Innovation Center for Artificial Intelligence (ICAI) en verschillende bedrijven en organisaties zich in het nieuwe, 15.000 m² grote verzamelgebouw.

Dat strookt met de functionele en programmatische uitgangspunten van de nieuwbouw, als uitnodigend en toegankelijk centrum voor ontmoeting, uitwisseling en samenwerking tussen studenten, docenten, onderzoekers en ondernemers en bovendien een soort buurthuis waar omwonenden zich thuis voelen. De bovenste verdiepingen van het zevenlaagse gebouw zijn bedoeld voor de kantoren van het IvI en het ILLC. De tweede tot en met vijfde verdieping zijn gereserveerd voor de AI-labs van het ICAI. Hier gaat het ICAI samen met kennisinstellingen, overheid en bedrijfsleven werken aan de ontwikkeling van AI-technologie. Een deel van de derde verdieping wordt vrijgehouden voor kantoren en vergaderruimten van de bedrijven in LAB42 en voor loungeplekken. De eerste en tweede verdieping worden ingericht met leslokalen en collegezalen. In het atrium, midden in het gebouw, zijn ontmoetingsplekken en horecafaciliteiten ondergebracht.

De functies worden, afhankelijk van hun aard, in onderscheiden zones in het gebouw geplaatst. De functies die vragen om rust en concentratie, worden vooral bovenin en aan de gevels gesitueerd. Naar beneden en naar binnen toe, nemen de kansen op contact en reuring toe. De zones zijn duidelijk herkenbare onderdelen van het ruimtelijk geheel en vergemakkelijken zo de ‘natural way finding’. De ‘uitnodigende werking’ wordt versterkt door de transparante gevels en het open entreegebied dat in één diagonale (zicht)lijn doorloopt tot in het hart van het gebouw. Daar wacht een ruim, gebouwhoog atrium, toegerust met meanderende trappen en ‘verluchtigd’ met groen.

Niet alleen het groen zorgt ervoor dat een verblijf in LAB42 een gezonde aangelegenheid is. Dankzij de transparante gevels en ruimtelijke structuur dringt het daglicht tot in alle hoekjes van het gebouw door, de ventilatie is natuurlijk en de trappen moedigen aan de benen te strekken. De comfortabele, bijna huiselijke sfeer komt voor rekening van de zachte, natuurlijke materialen en kleurstellingen van het interieur.

Sensoren, gekoppeld aan een intelligente klimaatinstallatie, leggen voortdurend vast hoeveel mensen zich in het gebouw ophouden. Hierdoor zijn verlichting, verse lucht en temperatuur steeds af te passen op de periodieke bezetting. De klimaatinstallatie is aangesloten op een WKO. Het zijn ‘slechts’ enkele maatregelen om het gebouw energieneutraal te maken. Een andere is de toepassing van een retentiedak. Vanaf zo’n dak verloopt de afvoer van hemelwater wat trager zodat het water bruikbaar is voor het doorspoelen van de toiletten (en de straten niet meteen blank komen te staan). Zonnepanelen op het dak en aan de gevels voorzien het gebouw van de benodigde energie.

Naast energieneutraal is LAB42 vooral ook circulair. Inrichtingselementen, scheidingswanden, gevels, zelfs de draagconstructie van het gebouw zijn herbruikbaar. De modulaire opzet van de constructie – een staalskelet met kanaalplaatvloeren – vergemakkelijkt veranderingen van gebouwindeling vanwege veranderd gebruik, maar is bovendien voorbereid op hergebruik in de toekomst. Mocht LAB42 ooit overbodig worden, dan kan de constructie met zijn standaard elementen en demontabele verbindingen in een handomdraai uit elkaar. Bijvoorbeeld voor hergebruik van de elementen bij nieuwbouw voor geheel andere functies of voor een nieuw lab op een andere locatie (LAB52?).

Projectgegevens:

Locatie: Amsterdam Science Park • Omvang: 15.000 m² • Oplevering: augustus 2022 • Start bouw: najaar 2020 • Opdracht: Universiteit van Amsterdam • Architectuur: Benthem Crouwel Architects • Interieurontwerp: Studio Groen+Schild • Constructief ontwerp: Bouwadviesbureau Strackee • Installatie-advies: Deerns • Bouwfysisch advies: DGMR • Bouwkosten-advies: Vitruvius • Bouwkosten-advies circulariteit: Copper8 • Directievoering: BOAG • Hoofduitvoering: Visser Smit Bouw en Kropman Installatietechniek • Staalconstructies: CSM • Video bouwwerkzaamheden mei 2021 (YouTube) • Afbeeldingen: Benthem Crouwel Architects, Skyscapercity, Studio Groen+Schild, Altan Erdogan • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), juli 2021