Bouwen met Staal | Veelzijdig, flexibel, duurzaam Bouwen met Staal

Hoofdkantoor Van der Spek Vianen

« terug naar Architect+Staal november 2020

Toekomstbestendig thuis

Comfortabel, vertrouwd én toekomstbestendig. Dat waren – kort weergegeven – de verwachtingen bij Van der Spek Vianen van de renovatie van haar oude hoofdkantoor. SchilderScholte architecture+ heeft hieraan beantwoord met een levendig, flexibel en bijna energieneutraal gebouw dat fungeert als herboren thuishaven voor het kantoorpersoneel en lichtend voorbeeld van circulair bouwen.

Van der Spek Vianen is een internationaal opererende onderneming in verkoop, verhuur en service van machines voor onder meer wegenbouw en overslag en houdt al sinds het begin van de jaren ’70 hoofdkantoor aan De Limiet in Vianen. Maar na bijna vijftig dienstjaren kwam voor het gebouw het einde van de economische levensduur in zicht. De traditionele kantoorindeling van cellen aan een gang, het monotone gevelbeeld én allerlei bouwfysische tekortkomingen zouden zomaar eens kunnen resulteren in volledige sloop en nieuwbouw.

SchilderScholte dacht daar (terecht) anders over. Bij de bouwkundige verkenningen bleken stalen hoofddraagconstructie, dak, vloeren en fundering nog in goede conditie en geschikt voor hergebruik bij renovatie. Bovendien leenden de gevels zich gemakkelijk voor ‘circulair slopen’. De geprefabriceerde gevelelementen konden schadevrij worden gedemonteerd voor hergebruik in een ander bouwproject, terwijl de activiteiten in de bedrijfshallen naast het kantoor gewoon door konden gaan.

Zo bedacht, zo gedaan. Het staalskelet, indertijd geleverd door Hollandia, bleef overeind en bood ruimte voor een meer open en vrij indeelbare kantooromgeving. De verkeersruimte is daarom verplaatst naar de achterzijde van het gebouw en voorzien van vide met lichtstraat die het daglicht tot diep in het kantoorpand toelaat. Trappenhuizen, personenlift en bedrijfskantine zijn in het hart van het gebouw ondergebracht, de kantoor- en vergaderruimten zijn uitgesmeerd over de twee langgerekte verdiepingen. Dat moedigt de medewerkers aan tot bewegen.

Nieuw aan het pand zijn de gevels, van houtskeletbouwelementen met panelen en kozijnen van gerecycled aluminium. Aan de straatkant is deze vliesgevel toegerust met verdiepinghoge ramen die vrij zicht bieden op het eigen bedrijfsterrein van Van der Spek. Voor de gevel hangen getordeerde, taps toelopende aluminium lamellen die het hele jaar lang de directe toetreding van zonlicht tot de kantoorvertrekken kunnen tegengaan en bovendien de verkeersgeluiden vanaf de naburige autoweg verstrooien.

De lamellen-serie wordt op twee plaatsen onderbroken om de gebouwentrees vanaf de hoofdweg direct herkenbaar te maken. Vanachter het glas van de entree loopt de grote hoofdtrap met bordessen in het oog. Rondom deze blauwkleurige, negen ton zware staalconstructie zijn de wanden en plafonds voorzien van geluidsabsorberende aluminium panelen. De wanden in de verkeersruimte zijn groenwanden die helpen de binnenluchtkwaliteit op peil te houden. De plafonds zijn nagenoeg allemaal klimaatplafonds. Aanvullend is op de begane grond vloerverwarming/-koeling aanwezig. De LED-verlichting is op aanwezigheid gestuurd en daglichtafhankelijk. Verlichting en binnenklimaat zijn via het domoticasysteem op individuele behoeften af te stemmen. Bovendien kunnen medewerkers de ramen in de gevels open (en dicht) maken.

De nieuwe gevels van het gebouw hebben een Rc van 6,0 m2 K/W. Eenzelfde waarde haalt het dak. Over de bestaande isolatielaag is een isolerende dakplaat met witte dakbedekking heen gelegd. Op verschillende plekken op het dak leveren stroken sedum een bijdrage aan de waterhuishouding en de passieve koeling. Bijna 900 m2 aan zonnepanelen op het dak staan garant voor de eigen energievoorziening. Met deze collectie energie-efficiënte maatregelen is het gebouw bijna energieneutraal en voldoet nu al ruimschoots aan de BENG-eisen die per 1 januari volgend jaar van kracht zijn. Aan de Well Building Standard voor gezonde en comfortabele werkomgevingen wordt tegemoet gekomen dankzij onder meer de ruimtelijke indeling, het ongedwongen interieur, de onbelemmerde ontsluiting en de goede akoestiek.

Minstens zo belangrijk: het project staat model voor hoe je de principes van circulariteit toepast in de bouw. Bij de renovatie zijn bestaande onderdelen óf één-op-één hergebruikt óf netjes uit elkaar gehaald voor hergebruik elders. De onderdelen die in het project zijn hergebruikt, zoals het staalskelet, en de nieuwe bestanddelen van het kantoor, bijvoorbeeld de nieuwe gevels, kunnen in de toekomst desgewenst worden ontmanteld tot op hun oorspronkelijke elementen: demontage voor remontage.

Om dat toekomstig hergebruik te vergemakkelijken en onnodige afvalproductie en materiaalverlies bij de demontage te voorkomen, zijn de wetenswaardige kenmerken en verwerkingsmethoden van de toegepaste materialen zorgvuldig gedocumenteerd.

In het gerevitaliseerde kantoor is de authentieke staalconstructie uit de seventies helaas overal aan het zicht onttrokken. Of toch niet overal: in de showroom van Van der Spek worden de stalen kolommen, liggers en vloeren nog steeds geëtaleerd.

Projectgegevens:

Locatie: De Limiet 14, bedrijventerrein De Biezen, Vianen • Omvang: 2.250 m2 • Oplevering: december 2019 • Start bouw: 2018 • Opdracht: Van der Spek Vianen • Architectuur: SchilderScholte architecture+ • Constructief advies: PT Strutural design & analysis • Hoofduitvoering: Bouwbedrijf Mulckhuyse Ameide • Demontage: Sagro • Nieuwe staalconstructies: N. Knoll en Gijs Knoll Constructie • Gevelelementen: VPT Versteeg • Lamellen: Buitelaar Metaal • Interieurbouw: eNeN meubelmakers • Projectmanagement: Jaco van der Spek • Klimaatadvies: De Installatieadviseur, Duurzz • Klimaatinstallatie: Havelaar • Installaties e: Strao Electro installatietechniek • Foto’s: Ronald Tilleman • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), november 2020