Al eerder hadden Adviesbureau ir. J.G. Hageman en Pieters Bouwtechniek onderzoeken uitgevoerd naar de oorzaak van het incident in de garage aan het Plein in Wormerveer dat zich op 18 september 2018 voltrok. In maart 2019 kwam Hageman met het onderzoeksrapport, in september van dat jaar deed Pieters verslag. Beide onderzoeksrapporten zijn sinds vorige maand beschikbaar op de website van de gemeente Zaanstad.

De beide studies wijzen uit dat de instorting is veroorzaakt door het bezwijken van de lassen in de verborgen kluftverbindingen in de hoedligger (ofwel ‘THQ-ligger’). Daarop heeft het ministerie zich gewend tot de Vereniging BWT Nederland (de overkoepelende organisatie voor de Nederlandse bouw- en woningtoezichten), VNconstructeurs en Bouwen met Staal om te achterhalen of ‘Wormerveer’ mag worden gezien als een incident óf duidt op een systeemfout die eveneens in andere constructies kan voorkomen. De marktconsultatie, uitgevoerd door VNconstructeurs en Bouwen met Staal, maakt duidelijk dat van een systeemfout geen sprake kan zijn.

Bij de consultatie zijn diverse constructief adviseurs en detailengineers geraadpleegd. Ook de TC 10 is om een oordeel gevraagd. Deze technische commissie van Bouwen met Staal, geformeerd uit (detail)engineers uit de praktijk en wetenschappers aan de TU’s Eindhoven en Delft, buigt zich over allerhande vraagstukken die direct te maken hebben met staalverbindingen. De consultatie leert dat de toepassing van de hoedligger met (verborgen) kluftverbinding bij de parkeergarage Wormerveer de ondeugdelijke uitzondering is op de regel.

De bezweken ligger in Wormerveer is uitgevoerd als ligger op twee steunpunten, met relatief grote afmetingen vanwege de uitzonderlijk grote overspanning. Hierdoor worden de verbindingen extra belast en moeten de lassen extra zwaar worden uitgevoerd. Het is echter gangbaar om hoedliggers uit te voeren als doorgaande ligger over meerdere steunpunten. Daarbij zijn kluftverbindingen bovendien ongebruikelijk. Dat verklaart ook het geringe aantal kluftverbindingen bij de inzet van hoedliggers in de bouwpraktijk. Daarnaast wordt de hoedligger normaliter geëngineerd, gefabriceerd, gemonteerd en gecontroleerd door (staalbouw)bedrijven met kennis en ervaring in dit type samengestelde ligger. In Wormerveer is het laswerk aan de bezweken hoedliggers niet volgens tekening gegaan en de detailengineering niet op orde geweest.

Voor het berekenen en toetsen van hoedliggers met verborgen kluftverbindingen was (en is) in de praktijk voldoende kennis en informatie aanwezig. Maar de bouw moet leren van haar fouten, vinden VNconstructeurs en Bouwen met Staal. Daarom gaan beide organisaties de lessen uit Wormerveer en de kennis voor het correct ontwerpen en detailleren van hoedliggers de komende tijd extra breed uitrollen onder de aangesloten leden, onder meer via kennissessies en het vakblad Bouwen met Staal.

• De samenvatting van de marktconsultatie ‘Kluftverbindingen in hoedliggers’ van VNconstructeurs en Bouwen met Staal is hier als PDF te downloaden.
• De onderzoeksrapporten van Adviesbureau Hageman en Pieters Bouwtechniek over de oorzaak van het incident parkeergarage Wormerveer kunt u hier ophalen.
• Foto: parkeergarage Wormerveer, © Robby Hiel.