Bouwen met Staal | Veelzijdig, flexibel, duurzaam Bouwen met Staal

Kantoorruimte in de coronacrisis: minder ingebruikname, maar niet méér leegstand

De coronacrisis heeft het afgelopen jaar zijn sporen achtergelaten in de Nederlandse kantorenmarkt, aldus vastgoedadviseur Cushman & Wakefield na marktonderzoek over 2020. De ingebruikname van kantoorruimte scoort historisch laag. De opmars van de leegstand is echter gestuit.

« terug naar Nieuws

Vergeleken met 2019 is het afgelopen jaar 34 procent minder aan vierkante meters kantoor in gebruik genomen. Daarmee komt het totaal aantal in gebruik genomen vierkante meters uit op 952.000 en dat is een laagterecord. Voor het eerst deze eeuw ligt de ingebruikname onder de grens van 1 miljoen m2.

Ook is dat flink lager dan ten tijde van de financieel-economische crisis, vanaf 2008. Destijds was de economische impact van de crisis dan ook minder groot dan die van de huidige coronacrisis. Niettemin liep de leegstand van kantoorruimten toen wel in hoog tempo op, naar veertien procent van de voorraad. Het afgelopen jaar blijkt de toenemende leegstand juist een pas op de plaats te hebben gemaakt. Eind 2020 staat gemiddeld in Nederland 8,2 procent kantoorruimte leeg. Dat is het laagste niveau sinds 2002.

Anders dan toen, zo constateert Cushman & Wakefield, hebben (potentiële) kantoorgebruikers nu nog steeds perspectief op herstel en groei. Bovendien heeft de aanhoudende schaarste aan verhuurkantoren volgens de vastgoedconsultant een grotere impact op de stand van de leegstand dan de forse daling in ingebruiknames. ‘De aanhoudende schaarste aan hoogwaardig aanbod op goede plekken maakt dat bedrijven nu liever blijven zitten waar ze zitten’, verklaart Jos Hesselink, onderzoeksleider bij Cushman & Wakefield. ‘Bovendien is de perceptie van ruimtegebruik als gevolg van de anderhalvemeter-economie veranderd en worden de kernfuncties van kantoren door de huidige ontwikkelingen steeds duidelijker: ontmoeten, vergaderen, leren, ervaren. Kantoren worden hierop ingericht.’

De verdeling van ingebruikname naar type gebruiker is al langer aan verandering onderhevig. De pandemie lijkt dit alleen maar te versnellen. Zakelijke dienstverleners zoals banken en verzekeraars zijn traditioneel de grote gebruikers, maar zij zien hun aandeel nog verder afnemen; in 2020 met 32 procent ten opzichte van het tienjarig gemiddelde. Waar dit segment in de voorgaande periode van tien jaar nog goed is voor ongeveer een derde van de totale landelijke ingebruikname, in 2020 is dat aandeel gezakt naar 26 procent. Ofwel van 375.000 m2 naar 250.000 m2 op jaarbasis.

Bedrijven in de industrie, handel en distributiesector die ook over kantoor beschikken, laten ten opzichte van het tienjarig gemiddelde een daling zien van 27 procent. Overheden en non-profit organisaties doen een kleiner stap terug: –7 procent. Een toename is te vinden bij de creatieve dienstverleners, waaronder IT-bedrijven. Dit segment neemt in 2020 188.000 vierkante meters af. Dat is inmiddels 20 procent meer dan het langjarig gemiddelde van 146.000 m2.

In de vijf grootste steden blijkt de ingebruikname méér te zijn afgenomen dan gemiddeld in Nederland. Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht en Eindhoven laten gezamenlijk een gemiddelde teruggang van veertig procent noteren tegen 34 procent landelijk. De afgelopen tien jaar nam de G5 steevast meer dan helft van de landelijke ingebruikname voor haar rekening. Nu is die bijdrage gezakt naar 44 procent.

Toch blijven volgens Cushman & Wakefield vooral de grote steden kampen met krapte in kwalitatief hoogwaardig kantorenvastgoed. ‘Vandaar dat ondanks de schaarste en de grote onzekerheden die de pandemie met zich mee heeft gebracht, er gedurende 2020 wel degelijk aansprekende transacties in de grote steden hebben plaatsgevonden.’, aldus Hesselink.

  • Foto's: kantoorgebouw Keen Systems, Gemert (Denkkamer Architectuur & Onderzoek, © Maciej Grelewicz).