19 april 2022

De prijzen van grondstoffen, energie en halffabricaten voor de vervaardiging van bouwproducten zitten al bijna een jaar in de lift, maar zijn sinds de oorlog in Oekraïne pas explosief gestegen. Hierdoor heeft inmiddels ruim driekwart van de MKB-bedrijven in de metaalsector haar verkoopprijzen verhoogd. Bij zeker 40 procent van deze ondernemingen kunnen de prijsverhogingen de gestegen kosten maar ten dele dekken, zo blijkt uit de Koninklijke Metaalunie Economische Barometer Q1 2022.

De gevolgen van de oorlogssituatie in Oekraïne en de bijbehorende economische sancties komen op meerdere fronten aan het licht in de meest recente conjunctuurmeting van de Metaalunie onder haar leden. Ruim 80 procent van de respondenten geeft aan de verkoopprijzen te hebben verhoogd. Tot eind vorig jaar was dat nog de helft van de ondervraagde bedrijven. Volgens veel ondernemingen zullen de eigen prijsverhogingen slechts gedeeltelijk compensatie bieden voor de hogere productiekosten als gevolg van de (aanhoudende) stijgingen van prijzen van grondstoffen, energie en halffabricaten. Vooral veel machinebouwers, oppervlaktebehandelaars en verspaanders laten weten dat de prijsverhogingen de kostenstijgingen maar gedeeltelijk dekken.

De actuele kostenstijgingen en de onzekerheid over beschikbaarheid, verkrijgbaarheid en levertijden van grondstoffen en materialen temperen ook de verwachtingen voor de komende kwartalen, al is het merendeel van de respondenten nog altijd (gematigd) optimistisch. Zo verwacht nog steeds een kwart van de bedrijven dat de eigen binnenlandse orderpositie gaat toenemen, ‘slechts’ 20 procent denkt aan een afname. De exporteurs onder de respondenten reageren per saldo neutraal als de ontwikkeling van de orderpositie buitenland aan bod komt. De ene helft verwacht groei, de andere helft gaat uit van krimp.

Over het eerste kwartaal van dit jaar zijn de resultaten vooralsnog redelijk positief. Bijna een derde van de bedrijven zag een toename van de orderpositie binnenland, 15 procent moest genoegen nemen met afname. Van de exporterende bedrijven liet 35 procent een toename van de orderpositie buitenland aantekenen, 15 procent een afname. De waardering van zowel de binnen- als buitenlandse orderpositie blijft wel een dalende trend vertonen. Was in het derde kwartaal van 2021 gemiddeld de helft van de respondenten tevreden met de orderposities, in het vierde kwartaal 2021 was dat al afgenomen tot een derde. In het eerste toont nog slechts een kwart van de ondernemers zich content.

Bij relatief veel bedrijven (28 procent) blijkt ook het bedrijfsresultaat te zijn teruggevallen, slechts 17% laat hier een groei noteren. Toch maakt ongeveer twee derde van de bedrijven winst, het aandeel verlieslatende bedrijven blijft onder 10 procent. Op de toelevering aan de bouw is deze gemiddelde situatieschets echter niet van toepassing. Relatief veel toeleveranciers aan de bouw draaien momenteel verlies. Mogelijke oorzaak, aldus de Metaalunie, is dat deze bedrijven hun verkoopprijzen in eerdere instanties voor de langere termijn hebben afgegeven aan hun afnemers, terwijl ze nu tegen hogere prijzen hun grondstoffen, energie en materialen moeten inkopen.

• Een uitgebreide rapportage van de Economische Barometer MKB-metaal Q1 2022 vindt u hier.
• Foto: RijnDijk Staalconstructies.