1 maart 2022

Het staat weliswaar in geen verhouding tot het leed in oorlogsgebied, maar ook het Nederlandse bedrijfsleven ondervindt de schadelijke consequenties van de grootschalige Russische invasie in de Oekraïne. Behalve gas en olie, staan de verkrijgbaarheid en prijzen van grondstoffen voor bouwmaterialen onder druk, zo blijkt onder meer uit een economische analyse van ABN AMRO.

Voor Europa, Nederland incluis, geldt Rusland als groot-leverancier van aardgas, olie, basismetalen, edelmetalen, meststoffen en granen. Door de recente escalatie in de Oekraïne en de daaropvolgende sancties van de EU kan de import van deze grondstoffen vanuit Rusland steeds verder bekneld raken. Op grondstoffen die nu (nog) verkrijgbaar zijn, betalen handelaren en eindafnemers al een ‘premie’ waarmee het risico op schaarste wordt afgedekt, zo laat ABN AMRO weten in haar recente economische analyse. Met het toenemen van dat risico, stijgt ook die premie (en daarmee de handelsprijs).

De gasprijs is, zoals bekend, al maanden exceptioneel hoog, ruim viermaal hoger dan ‘normaal’. Met de oorlog loopt deze prijs nog verder op. Nog tot en met het eerste kwartaal van 2023 houdt de markt rekening met gasprijzen van zo’n 110 euro per MWh, aldus ABN AMRO. Die aanhoudend hoge gasprijzen raken uiteraard vooral de relatief energie-intensieve sectoren. In de top 20 van branches die kwetsbaar zijn voor hogere energiekosten staat bijvoorbeeld de basismetaalindustrie op plek 4 en neemt de bouwmaterialenindustrie de 10^e positie in.

Door de escalatie stijgen ook de prijzen van andere grondstoffen, verwachten de bankeconomen. Dan gaat ’t onder meer om basismetalen voor de metaalindustrie in Europa. Daar kunnen hogere prijzen voor basismetalen druk veroorzaken op de bedrijfsvoering. De gevolgen zullen waarschijnlijk minder verstrekkend zijn dan de hoge gasprijs, denkt de bank. Nieuwe of aangescherpte handelssancties kunnen volgens ABN AMRO echter wel de invoer van grondstoffen zoals basismetalen verder verstoren of zelfs aan banden leggen en daarmee resulteren in verdere schaarste en prijsstijgingen.

Hoogstwaarschijnlijk krijgt de Nederlandse bouwsector op korte termijn te kampen met schaarste en hogere prijzen van hout, als gevolg van de sanctie op de export van hout door Rusland en Belarus naar Europa. Nederland importeert structureel een groot volume aan hout uit beide landen en ook uit de Oekraïne. De import van hout uit de Oekraïne is door de oorlogssituatie aldaar al tot stilstand gekomen. Valt ook de invoer van Russisch en Wit-Russisch hout zoals berkentriplex en naaldhout weg, dan zijn schaarste en hoge prijzen niet langer af te wenden. Andere hout-producerende landen, waaronder Duitsland, de Baltische Staten en Scandinavië, kunnen naar verwachting slechts een klein deel van het volumeverlies compenseren.

Ook zal de nationale bouwsector zich gesteld zien voor hogere prijzen van stalen halffabricaten, meldt voorzitter Bob Evers in een vandaag verstuurde nieuwsbrief aan de leden van branchevereniging SNS (Samenwerkende Nederlandse Staalbouw). Zo komen veel grondstoffen voor de staalproductie, waaronder ijzererts, uit de Oekraïne. Ook vindt in het land zelf veel staalproductie plaats, vooral van dikke plaat. ‘Hoe ver de prijzen zullen stijgen en voor hoe lang kan niemand voorspellen, maar houdt er alvast rekening mee’, waarschuwt de branchevoorzitter.

• Lees hier de volledige economische analyse van ABN AMRO.
• Foto: ijzerertsmijnen bij de staalfabriek van ArcelorMittal in Kryvy Rih, Oekraïne. In reactie op de oorlogssituatie heeft de staalonderneming de mijnen gesloten. De productie in de fabriek is tot ‘een technisch verantwoord minimum teruggebracht’.