Ruimtelijk ontwerpers gehavend uit crisis
Ruimtelijk ontwerpers – architecten, stedenbouwkundigen, interieurontwerpers en landschapsarchitecten – zijn bepaald niet ongeschonden uit de kredietcrisis gekomen. Dat blijkt de nieuwe Jaarrapportage Ruimtelijke Ontwerpsector. Ook is er voor gelijke kansen en beloningen in de sector nog veel werk aan winkel.
« terug naar Nieuws
21 juli 2021
Ruimtelijk ontwerpers – architecten, stedenbouwkundigen, interieurontwerpers en landschapsarchitecten – zijn bepaald niet ongeschonden uit de kredietcrises gekomen. Dat blijkt de nieuwe Jaarrapportage Ruimtelijke Ontwerpsector. Ook is er voor gelijke kansen en beloningen in de sector nog veel werk aan winkel.
Na februari vorig jaar brengt het College van Rijksadviseurs (Cra) voor de tweede maal een Jaarrapportage Ruimtelijke Ontwerpsector uit. Vergeleken met het eerste rapport, gebracht onder de titel ‘Ruimte in Transitie’, schets de 2021-editie ‘De ruimtelijke sector ontleend’ een meer gedetailleerd en (daarmee) meer volledig beeld van hoe de ruimtelijke ontwerpsector er momenteel voor staat. Dat komt vooral op het conto van de Universiteit van Amsterdam dat met ondersteuning van het Architectenregister en het CBS, nauwgezet onderzoek heeft gedaan naar de sectorale ontwikkelingen. De onderzoekresultaten zijn in de nieuwe rapportage verdisconteerd.
Na de bevindingen voor de sector als geheel geeft de Jaarrapportage Ruimtelijke Ontwerpsector een sociaal-economisch profiel van de vier ontwerpdisciplines architect, interieurontwerper, stedenbouwkundige en landschapsarchitect, waarbij onder meer de bestaansduur van bureaus/bedrijven en de inkomensverdeling onder personeelsleden uit de doeken worden gedaan.
Van de vier disciplines vormen de (bouwkundig) architecten veruit de grootste beroepsgroep. Van de 11.350 deelnemers in het Architectenregister blijkt 8.775 ingeschreven als architect. Daarnaast telt het register 1.430 interieurarchitecten, 625 tuin- en landschapsarchitecten en 520 stedenbouwkundigen. Als geheel heeft deze populatie sinds 2008, het begin van de mondiale kredietcrisis, flinke deuken opgelopen. Zo laat het rapport weten dat het aantal banen bij architectenbureaus als gevolg van opheffing, sanering of ‘strategische allianties’ in 2018 nog maar tweederde is van het aantal van vóór de kredietcrisis. Mede als gevolg hiervan is het aantal zelfstandigen zonder personeel in de sector fors toegenomen, van 20 procent in 2010 naar 32 procent in 2018. Van alle (bouwkundig) architecten werkt bijvoorbeeld nog slechts de helft in loondienst, de andere helft is zzp-er.
Afgelopen zondag kwam ‘t ook al aan bod tijdens de eerste (onderhoudende) aflevering van VPRO Zomergasten, met aanstaand voormalig Rijksbouwmeester Floris Alkemade: de ruimtelijke ontwerpsector is nog weinig inclusief. Slechts een derde van alle ruimtelijke ontwerpers in Nederland is vrouw. Volgens het Cra is dat het laagste percentage in Europa. Onder de (bouwkundige) architectenbureaus is de man-vrouw verhouding in ons land zelfs 76:24 procent. Binnen de interieurarchitectuur zijn vrouwen veruit in de meerderheid. Neemt niet weg dat ook in deze deelsector de vrouwen in het algemeen genoegen moet nemen met een relatief laag bruto maandloon en minder gunstige arbeidsvoorwaarden. ‘De verschillen tussen mannen en vrouwen in de ontwerpsector zijn nog zeer saillant’, aldus het Cra.
Aan de bureaus vragen de rapporteurs dan ook om de handen uit de mouwen te steken voor gelijkheid en diversiteit in de sector. De Rijksoverheid wordt opgeroepen om ruimtelijk ontwerpers nog nadrukkelijker een rol toe te bedelen bij de aanpak van maatschappelijke opgaven en processen die vragen om een integrale visie en uitvoering. De ruimtelijk ontwerper als socio-spatial problem solver.