20 december 2021

Het aanstaande kabinet wordt verrijkt met twee nieuwe ministersposten: van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening en van Klimaat en Energie. Dat blijkt uit het coalitieakkoord dat woensdag jongstleden is gepresenteerd.

Met de komst (of eigenlijk terugkeer) van een aparte minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening in kabinet Rutte IV gaat een lang gekoesterde wens van de Tweede Kamer in vervulling. Al in maart vorig jaar behaalde een voorstel hiertoe een ruime Kamermeerderheid. De nieuwe minister wordt verantwoordelijk voor een van de grote uitdagingen van de komende regeerperiode: het bouwen van 100.000 woningen per jaar. Voorgaande jaren lag het streefcijfer nog op 75.000 op jaarbasis.

De minister van VRO gaat gemeenten en provincies ondersteunen bij het vaststellen van woningbouwlocaties en met hen prestatieafspraken maken over de invulling met nieuwe woningen. Ook maakt het coalitieakkoord duidelijk dat het nieuwe kabinet de verhuurdersheffing gaat afschaffen. Deze jaarlijkse heffing, gewraakt door woningcorporaties, maakt plaats voor bindende overeenkomsten met de corporaties over de bouw van betaalbare huurwoningen, flexwoningen en renovatie en verduurzaming van de bestaande voorraad. Nu de verhuurdersheffing van de baan is, zouden corporaties voor deze opgaven meer budget moeten overhouden.

Naast woningbouw gaat Rutte IV ook fors investeren in de infrastructuur, onder meer voor het ontsluiten van de nieuwe woningbouwlocaties. Voor de komende tien jaar heeft het kabinet hiervoor in totaal 7,5 miljard euro gereserveerd.

Minstens zo groot zijn de ambities op het gebied van het klimaat. Daartoe is een Klimaat- en transitiefonds van 35 miljard euro in het leven geroepen. Het beheer van dit fonds en het beleid rondom alle klimaat- en energiegerelateerde thema’s komt op het bordje van de nieuwe minister van Klimaat en Energie.

De beschikbare miljarden zijn de komende tien jaar bestemd voor onder meer aanleg van elektriciteits-, warmte- en waterstofnetten en de verduurzaming van gebouwen en de mobiliteitssector. Het overheidsgeld komt bovenop de subsidies die beschikbaar zijn via de bestaande regeling SDE++ (Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie en Klimaattransitie).

Om de klimaattransitie ook praktisch uitvoerbaar te maken, moet een flink reservoir aan uiteenlopende vakmensen voor handen zijn. De benodigde vakopleidingen en -trainingen wil het kabinet samen met onderwijsinstellingen, sociale partners en lagere overheden gaan vormgeven. Ook deze inspanningen worden bekostigd vanuit het Klimaat- en transitiefonds.

Om omvangrijke energie-infrastructuurprojecten vlotter van de grond te krijgen, wil het kabinet de huidige procedures gaan versnellen, zo valt uit het coalitieakkoord op te maken. Hierbij wordt gedacht aan een aanpak, vergelijkbaar met die van het versnellen van infrastructurele projecten met inzet van de Crisis- en Herstelwet.

Zoals bekend wil het kabinet twee nieuwe kerncentrales laten bouwen. De bouwvoorbereiding zou in de eerstkomende jaren al van start moeten gaan. Kerncentrale Borssele blijft langer open. Met twee nieuwe kerncentrales wordt Nederland voor de energievoorziening minder afhankelijk van de import van gas, vinden de coalitiepartijen. Kernenergie kan de energie uit zon, wind en bodem aanvullen en centrales zijn eveneens inzetbaar voor de productie van waterstof. Voor de opslag van kernafval wordt een veilige oplossing gevonden, belooft Rutte IV. Het nieuwe kabinet gaat de bouw van de centrales, waar mogelijk, financieel ondersteunen en partijen bijstaan die willen inschrijven op de aanbestedingen.

De beroeps- en belangenorganisaties reageren met enig voorbehoud gematigd positief op het verse coalitieakkoord. Zo is aannemerskoepel Bouwend Nederland blij met de beloofde investeringen in woningbouw, de energietransitie én de aanpak van het stikstofprobleem, maar hoopt wel dat voor het stikstofdossier al direct volgend jaar geld wordt vrijgemaakt zodat ‘2022 geen verloren jaar wordt’. Volgens de voorzitter van de Bond van Nederlandse Architecten, Jolijn Valk, ‘lijkt het coalitieakkoord te luisteren naar wat we allemaal wisten: ‘het moet anders, beter en vooral samen’’. De BNA ziet de aanstelling van een minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening als een erkenning van de complexiteit van ontwerp- en bouwopgaven. ‘Dat de langverwachte minister van Wonen en Ruimtelijke Ordening er komt met een serieuze opdracht geeft hoop voor meer centrale regie en samenhang in ruimtelijke ontwikkeling’, aldus BNA-directeur Fred Schoorl.

• Foto: © Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.