8 september 2023

’t Is de afgelopen dagen behoorlijk breed uitgemeten in internationale media: in het Verenigd Koninkrijk moeten mogelijk honderden schoolgebouwen, gebouwd in de periode 1950–1980, binnen afzienbare tijd de deuren sluiten. In de constructies van deze gebouwen is op grote schaal het zogeheten RAAC-beton, een cellenbeton, toegepast. Dit materiaal is gevoelig voor rot en geeft na enkele tientallen gebruiksjaren verhoogd risico op bezwijken van de constructies. Moet ook Nederland zich zorgen maken over de staat van de scholenvoorraad?

Bob Gieskens, directeur van VNconstructeurs, is vooralsnog niet verontrust. Ook in Nederland staan naoorlogse (onderwijs)gebouwen waarin cellenbeton voorkomt, ‘maar problemen zoals in Engeland zijn bij ons leden niet bekend.’

Ook Sander Pasterkamp, docent bouwtechniek aan de TU Delft, maakt zich niet al te sappel: ‘Cellenbeton wordt hier wel gebruikt voor dak- of gevelplaten, al is het wel op kleinere schaal dan in Engeland. Volgens de docent is er geen reden tot paniek, maar zijn er wel zorgen. ‘De veiligheid van cellenbeton valt of staat met het onderhoud. Door vocht kan schade optreden. Eerst zie je niets problematisch, dan is het opeens te laat en kan het materiaal loslaten. Cellenbeton is dus geen slecht materiaal, maar het hangt af van het onderhoud.’

Wel werd eerder dit jaar in ons land een ‘constructief’ incident opgetekend bij een ouder schoolgebouw in Rotterdam. Uit een verdiepingvloer was een betonschol losgekomen en door het onderhangende systeemplafond heen op een tafel in een leslokaal gevallen. Leerlingen en leerkrachten kwamen met de schrik vrij.

Dak- en verdiepingvloeren van de school waren opgebouwd volgens het MuWi-systeem, dat in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw veel werd ingezet in de woningbouw en de scholenbouw. Een MuWi-vloer bestaat uit voorgespannen betonliggers met daartussen lichtgewicht vulblokken en afgesloten met een deklaag. Na het incident ontdekte TNO tijdens onderzoek in opdracht van de gemeente Rotterdam dat de onderflens van een vulelement al tijdens de bouw in 1967 was losgescheurd van de bovenflens, maar afhankelijk nog klem zat tussen de liggers. In de loop der tijd is de onderflens losser komen te zitten en uiteindelijk jongstleden mei naar beneden gekomen. Het risico hierop werd niet opgemerkt omdat de onderzijde van de constructievloer uit het zicht werd gehouden door het systeemplafond. Bij twee andere Rotterdamse scholen met MuWi-vloeren stuitte TNO op overeenkomstige toedrachten en schades.

Volgens het onderzoeksinstituut brengen deze schades de constructieve veiligheid niet in het gedrang, maar er zijn wel degelijk risico’s voor de gebruikers van het gebouw. Daarop hebben de ministeries van Binnenlandse Zaken en Onderwijs de besturen van alle Nederlandse gemeenten verzocht om te inventariseren welke schoolgebouwen binnen hun grenzen zijn toegerust met MuWi-vloeren, deze gebouwen grondig te laten inspecteren en eventuele schade aan vloeren te laten herstellen.

Bij woongebouwen met een MuWi-vloer worden de risico’s in dit verband minder groot geacht omdat deze gebouwen vaste plafonds hebben. Toch heeft het ministerie de gemeentelijke Bouw- en Woningtoezichten opgeroepen om eigenaren van de gebouwen te wijzen op mogelijke gevaren en overhalen tot bouwkundige inspectie.

• Foto: Scholen op de Kaart