EPO, Rijswijk
« terug naar Architect+Staal januari 2019Transparant van buiten, open van binnen
De 2.000 medewerkers van EPO (European Patent Office) hebben hun intrek genomen in New Main, het nieuwe 85.000 m2 grote hoofdkantoor aan de A4 bij Rijswijk. Met een schijfvormig volume van staal en glas presenteert de hoofdzetel zich zoals de architectencombinatie Ateliers Jean Nouvel en Dam & Partners het heeft bedoeld. Transparant van buiten, flexibel van binnen.
Het gebouw is 107 m hoog, 150 m lang en (slechts) 25 m breed en gaat nagenoeg geheel gehuld in glas. Afhankelijk van weersomstandigheden en tijdstip van de dag worden het water van de vijver rondom het kantoor en de luchten boven het Rijswijkse bedrijventerrein Plaspoelpolder weerspiegelt in de gevels. En soms kun je bijna dwars door het gebouw heen kijken of lijkt ‘t, ondanks de toch forse maten, welhaast in zijn omgeving op te gaan.
De beglaasde omhulling van New Main is uitgevoerd als dubbele gevel. Aan de snelwegzijde staat de buitenhuid zo’n 6 m van de binnengevel, aan de kant van het bedrijventerrein bedraagt de onderlinge afstand 3 m. De tussenruimten dienen voor de natuurlijke ventilatie van de kantoren. Ze zijn ingericht als binnentuinen waardoor het daglicht natuurlijk gefilterd toetreedt tot de werkruimten. Aan de zonnige zuidkant zijn de spouwen ingevuld met groene terrassen.
Om de gevels maximaal transparant te maken én de plattegronden maximaal flexibel en aanpasbaar, heeft Zonneveld Ingenieurs de draagconstructie ontworpen als staalskelet met Slimline-vloeren op de verdiepingen. In de holten van de verdiepingvloeren is installatietechniek opgenomen. Deze integratie geeft een reductie van de vloerhoogten, waardoor binnen de maximale bouwhoogte meer verdiepingen haalbaar zijn en daarmee meer werkplekken. De installaties zijn altijd bereikbaar als wijziging van gebruik of een herindeling van de kantoren daarom vragen.
De huidige bouwkundige indeling van New Main is vooral gericht op efficiënt gebruik. Vanuit de grote centrale entreehal op de begane grond voert de trap naar de vergaderzalen op de eerste verdieping. Vanuit de entreehal is ook het achterliggende scharniergebouw bereikbaar, dat een doorsteek biedt naar het oude kantoor van het EPO. Dit gebouw uit 1972 maakt straks plaats voor een nieuwe parktuin. De lift ontsluit de kantoren op de verdiepingen van de nieuwbouw. Elke kantoorlaag telt zo’n 80 individuele kantoorunits, een meeting room, een videoconferentieruimte, twee pantry’s, twee bibliotheken en twee grotere ruimten voor teamwork. De ruimtelijke opzet van de constructie helpt mee om de verdiepingen op elk gewenst moment in de toekomst opnieuw in te delen.
De keuze voor het staalskelet is tevens ingegeven door de wens om het constructiegewicht te reduceren en de mogelijkheid om het 27-laagse gebouw snel te bouwen op een bouwplaats met slechts marginale ruimte voor opslag van bouwmaterialen en inzet van groot materieel.
Zes hoofdspanten van zo’n 52 ton per stuk vormen de ruggengracht van de hoofddraagconstructie. Over de onderste vijf verdiepingen zijn enkele, 22 m lange kolommen extra zwaar gedimensioneerd (als triple HD) voor een optimale krachtenafdracht naar de fundering. De gehele constructie staat via grote poeren op een betonfundering op 1.250 funderingspalen. In de poeren zijn zes stalen voetplaten, elk 16 ton, opgenomen om de belasting goed over de fundering te verdelen. De omvangrijke hoofdspanten zijn ‘s nachts per bijzonder breedtetransport naar de bouwlocatie gebracht en met een mobiele 300-tons kraan op hun plaats gehesen.
De dubbele gevel behoort samen met het aquifersysteem en de zonnepanelen tot de hoofdbestanddelen van de milieuvriendelijke klimaathuishouding van het EPO-kantoor. De aquifer zorgt voor opslag van warmte en koude en vermindert zo het energieverbruik in het gebouw en de CO2-uitstoot die daarmee gepaard gaat. Het energieverbruik wordt verder beperkt door optimaal gebruik van daglicht en LED-verlichting. Het waterverbruik gaat omlaag door de toiletten te spoelen met opgevangen regenwater en door irrigatie in de binnentuin. Een groot aantal zonnepanelen op de daktuin voorziet in de duurzame energiewinning.
Hoofdaannemer J.P. van Eesteren begon de bouw in de zomer 2014. De staalconstructies werden geleverd door RijnDijk, de installaties door Croonwolter&dros. Deerns verstrekte de bouwfysische adviezen. HEVO verzorgde het bouwmanagement, namens opdrachtgever EPO. Op de Europese Commissie na is EPO de grootste organisatie van Europa. Het instituut verleent op jaarbasis zo’n 100.000 patenten en maakt meer dan 100 miljoen patentdocumenten toegankelijk voor vrij gebruik bij onderzoek naar innovaties en technologische ontwikkelingen. In Nederland wordt dat mogelijk gemaakt met 2.700 personeelsleden. Daarvan houden nu zo’n 2.000 medewerkers kantoor in Rijswijk. New Main is op 27 juni van het vorig jaar officieel geopend.
• Afbeeldingen: Ossip van Duivenbode, Ronald Tilleman, Ateliers Jean Nouvel, J.P. van Eesteren / TBI, Skyscraper City.