Bouwen met Staal | Veelzijdig, flexibel, duurzaam Bouwen met Staal

Bouwprojecten en bouwbedrijven in de knel door oorlog in Oekraïne

Projecten die vertraging oplopen, tot stilstand komen of zelfs worden afgeblazen, bouwers die hun marges zien verdampen. In een nieuw economisch rapport schetst ABN AMRO een somber perspectief voor de bouwindustrie in Nederland als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

« terug naar Nieuws

21 maart 2022

Projecten die vertraging oplopen, tot stilstand komen of zelfs worden afgeblazen, bouwers die hun marges zien verdampen. In een nieuw economisch rapport schetst ABN AMRO een somber perspectief voor de bouwindustrie in Nederland als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

Al sinds het tweede kwartaal van vorig jaar kampt de Nederlandse bouwindustrie met toenemende kosten van de productie van bouwmaterialen als gevolg van gestegen prijzen van grondstoffen en energie, zo bevestigt de bank in haar Stand van Bouw van 16 maart 2022. Hierdoor zijn de bouwkosten in de loop van 2021 al flink gegroeid. In februari 2022, nog vóór de Russische invasie, lagen de gemiddelde bouwkosten al 10,7 procent hoger dan in februari 2021, aldus de ABN AMRO dat hierbij verwijst naar recente data van kostenadviesbureau BDB.

De huidige oorlog in Oekraïne en de (handels)sancties die daarmee gepaard gaan, gaan de prijzen van bouwmaterialen en daarmee de bouwkosten verder opdrijven, waarschuwen de bankeconomen. Vanwege importbeperkingen op vooral aardgas uit Rusland blijven de energieprijzen stijgen, waardoor de fabricage van bouwmaterialen ook duurder wordt. Bij veel producenten van bouwmaterialen leidt dat volgens de bank niet snel tot hogere productiekosten, omdat zij langdurige energiecontracten hebben lopen. Blijven de energieprijzen echter langere tijd hoog, dan gaat dat op termijn toch doorwerken in de productiekosten.

Naast hogere energiekosten resulteert de oorlogssituatie al op kortere termijn in schaarste aan grondstoffen voor de productie van bouwmaterialen, vooral van hout, aluminium en staal. Hiervoor is de Europese én Nederlandse bouwindustrie sterk afhankelijk van Rusland, Wit-Rusland en Oekraïne. Zo importeert ons land vanuit deze drie landen structureel veel hout, zoals vuren, lariks en berkentriplex. Deze invoer is geheel (Oekraïne) of nagenoeg geheel (Belarus en Rusland) stilgevallen. Tegelijkertijd is de import-reductie maar in beperkte mate te compenseren via grotere invoer vanuit andere hout-toeleverende landen, zoals Duitsland, de Baltische Staten en Scandinavië. Daarmee zijn hogere houtproductiekosten en hogere kosten van houtbouw niet langer af te wenden.

Minstens zo bedrukt, is de verwachting voor staal. Voor de productie van stalen halffabricaten voor de bouw haalt Europa veel van het benodigde ijzererts uit Oekraïne. Ook vindt in dit land zelf veel productie plaats, vooral van dikke plaat, dat vervolgens zijn weg vindt naar Europese constructiewerkplaatsen.

Op dit moment is zowel de winning van ijzererts als de staalfabricage in het oorlogsland vrijwel volledig afgeschaald. Zo heeft ArcelorMittal haar ijzerertsmijnen in Kryvy Rih gesloten en de productie in de nabijgelegen staalfabriek tot een minimum teruggebracht. Bovendien hebben veel Oekraïnse transportondernemingen hun werkzaamheden noodgedwongen (tijdelijk) gestaakt, waardoor de uitvoer vanuit Oekraïne ook logistiek gezien spaak loopt.

De vermindering van het aanbod van zowel grondstoffen als halffabricaten zal, in combinatie met hogere energiekosten, resulteren in verdere stijging van kosten voor de staalbouw in Nederland. In eerste instantie treft dit vooral het staalconstructiebedrijf. Heeft de staalbouwer een vaste prijs voor materialen afgegeven en zijn deze ‘fixed prices’ contractueel vastgelegd, dan zijn (latere) kostenstijgingen in beginsel níet door te berekenen aan de klant (bijvoorbeeld de hoofdaannemer). Samenwerkende Nederlandse Staalbouw (SNS), de branchevereniging voor Nederlandse staalbouwbedrijven, heeft juridisch advies ingewonnen bij Construct Advocaten om na te gaan of (en hoe) de hogere prijzen tóch, ook bij lopende contracten met vaste prijzen, tenminste gedeeltelijk zijn door te belasten.

Hierop heeft het Construct Advocaten de juridische kaders en antwoorden op veelvoorkomende vragen bij prijsstijgingen en leveringsproblemen vastgelegd in dit 14 pagina’s tellend memo. Het juridisch bureau raadt staalconstructiebedrijven aan om opdrachtgevers zo snel mogelijk van de huidige situatie in kennis stellen. Met behulp van deze modelbrief kan het bedrijf aan haar ‘waarschuwingsplicht’ voldoen. Constructief overleg tussen de betrokken partijen over de extra kosten is in elk geval geboden, stelt ook ABN AMRO in haar rapportage, want ‘als ze daar niet uitkomen, leidt dit tot uitstel of kan het zijn dat veel projecten in hun geheel niet doorgaan’.