28 december 2022

Breng de stikstofdepositie omlaag door de energietransitie te versnellen. Dat is de boodschap van een brede coalitie bedrijven onder aanvoering van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE) aan de beleidsmakers in Den Haag.

Begin november zette de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een streep door de zogeheten bouwvrijstelling stikstofuitstoot. Deze vrijstelling, sinds 1 juli vorig jaar verankerd in de Wet natuurbescherming, houdt in dat bij het verlenen van een vergunning aan een bouw- of infraproject in de buurt van een Natura 2000-gebied geen rekening hoeft te worden gehouden met de emissie (en daarmee de depositie) van stikstof door bouwactiviteiten.

De regel bleek echter niet te voldoen aan het Europese natuurbeschermingsrecht. Het Europese Hof van Justitie in Luxemburg oordeelt dat volgens dit recht toch eerst uit onderzoek moet blijken dat het natuurgebied geen schade ondervindt van de bouwactiviteit. Pas dan mag de vergunning worden verleend. Ook het pakket aan maatregelen dat het Nederlands kabinet heeft ingezet om de bouwvrijstelling in de nationale Wet natuurbescherming op te nemen, voldoet volgens het Hof niet aan het Europese natuurbeschermingsrecht. De Raad van State kon niet anders dan over vrijstelling haar veto uit te spreken.

Hoe dan verder om de stikstofimpasse te doorbreken en bouw- en infraprojecten bij Natura 2000-gebieden vlot te trekken? Een alliantie van de NVDE met onder meer energiebedrijven, Havenbedrijf Rotterdam, Netbeheer Nederland heeft ’t antwoord wel paraat. Geef prioriteit aan de energietransitie (en de projecten daartoe), waardoor de uitstoot van stikstof aanzienlijk wordt gereduceerd en er (meer) stikstofruimte ontstaat voor (bijvoorbeeld) het bouwen in de omgeving van Natura 2000-gebieden, luidt de oproep van de verenigde bedrijven. Dat zou dan ook weer gunstig uitpakken voor de vergunningverlening aan energietransitieprojecten, zoals voor de productie van groene waterstof, die door het vervallen van de bouwvrijstelling nu ook risico lopen op vertraging.

Om de stikstofemissie en -depositie al op relatief korte termijn te reduceren, heeft de alliantie een plan met een tiental aanbevelingen gelanceerd. De eerste aanbeveling van dit 10-puntenplan is om direct maatregelen te treffen om de meest omvangrijke stikstofemissies rondom Natura2000-gebieden terug te dringen. Hierdoor komt snel stikstofruimte vrij voor de bouw. Om het tempo erin te houden, zouden deze korte-termijn maatregelen moeten worden losgekoppeld van de integrale aanpak in de landbouw.

Een tweede ‘quick win’ in het 10-puntenplan is om zo snel mogelijk over te stappen op een gebiedsgerichte aanpak vanuit het Nationaal Programma Landelijk Gebied van juni 2022 en naar de adviezen in het rapport Remkes van oktober 2022.

Ook ziet de bedrijvencoalitie veel heil in het opzetten van een landelijke pool van ecologen en andere experts op het gebied van stikstof(emissie). Ze kunnen opdrachtgevende partijen en vergunningverlenende instanties bijstaan bij bijvoorbeeld een Aerius-berekening of het nemen van ADC-maatregelen.

• Het gehele 10-puntenplan is hier gratis als PDF te downloaden.
• Foto: TwijnstraGudde.