Connectie met cohesie

Een gebouw dat relevant is én blijft in een snel veranderende samenleving. CrossOver, het nieuwe woon-/werkgebouw aan de Amsterdamse Zuidas, wordt zo’n gebouw. In het ontwerp heeft Team V Architectuur alle belangrijke bestanddelen van toekomstbestendigheid – energieneutraliteit, multifunctionaliteit, aanpasbaarheid, circulariteit, gezondheid, mobiliteit en sociale duurzaamheid – in hun onderlinge samenhang verdisconteerd.

CrossOver doet de eigen naam eer aan door de twee hoofdfuncties – werken en wonen – niet alleen te koppelen, maar ook uitwisselbaar te maken. Vooralsnog worden de appartementen ondergebracht in de zeslaagse woontoren van het complex. Hier zijn 120 appartementen van elk zo’n 21 m² voor starters, studenten en vluchtelingen geprogrammeerd. Voor (door)starters zijn nog eens 10 koopwoningen van 48 m² voorhanden. In de naastgelegen toren is zo’n 10.000 m², verdeeld over acht bouwlagen, beschikbaar voor kantoren. Beide torens delen een drielaagse onderbouw: een tweelaagse plint voor horeca, retail en sociaal-maatschappelijke voorzieningen en daaronder een parkeerkelder met zo’n 80 parkeerplaatsen en twee fietsenstallingen.

Via deze gemeenschappelijke onderbouw staan de twee torens in verbinding met elkaar, waardoor de functionele flexibiliteit van het gehele gebouw een optimum bereikt. Naast het doorvoeren van ruimtelijk-functionele wijzigingen binnen één toren, zoals het samenvoegen van enkele starters-studio’s tot een ruime eengezinswoning, is ’t ook mogelijk tussen de beide torens functionaliteit uit te wisselen. Zo is een ruimte in de kantoortoren altijd eenvoudig (opnieuw) in te vullen met een appartement.

Om de aanpasbaarheid van de plattegronden en volumes geen strobreed in de weg te leggen, zijn de torens uitgevoerd met skeletvormige draagconstructies van prefab-beton (woongebouw) en staal (kantoor) rond een betonnen stabiliteitskern. Vooral het kantoorgebouw is geprepareerd op verandering van gebruik of functie, dankzij de ruime, nagenoeg kolomvrije vloervelden en riante verdiepinghoogten. De buiskolommen en de schoren van HD-profielen bevinden zich voornamelijk in de gevelzone. Kanaalplaten op geïntegreerde stalen liggers staan garant voor dunne en vlakke verdiepingvloeren die aan de schuine voorzijde van het kantoor ook nog eens flinke uitkragingen (tot 9 m.) aankunnen. Om te voldoen aan de vereiste brandwerendheid zijn de kolommen gevuld met gewapend beton en overige staalconstructiedelen brandwerend gecoat.

De flexibiliteit en aanpasbaarheid binnen de open gebouwstructuren is bovendien bevorderlijk voor de sociale duurzaamheid van Cross-Over. Zowel in de kantoortoren als in het woongebouw is á priori plek voor ondernemingen en particulieren uit alle windstreken en van alle rangen en standen. CrossOver brengt de verschillende gebruikers bij elkaar via een gedifferentieerd aanbod van kantoor- en woonruimten in de torens, aangevuld met social spaces zoals de gemeenschappelijke daktuinen. De sociale duurzaamheid wordt doorgezet in de plint met onder meer co-working faciliteiten, een centrale presentatieruimte en een café-restaurant en loopt door tot in de parkeerkelder waar elektrische auto’s klaar staan voor gezamenlijk gebruik.

Een ander belangrijk ontwerpuitgangspunt – circulariteit – heeft zijn beslag gekregen in eenvoudig te demonteren constructiedelen die even gemakkelijk weer zijn te remonteren bij nieuwe projecten. Hetzelfde geldt voor de gevel, die zelf ten dele ook het resultaat is van materiaalhergebruik. In de gevel zijn stenen strips toegepast, vervaardigd uit restanten van keramiek. De keramiek-resten zijn vermengd met klei gebakken. Uit de vers gebakken stenen zijn strips gezaagd die vervolgens zijn verlijmd op staalframebouw-elementen. Op locatie zijn de complete geveldelen gemonteerd, tussen de binnenspouwbladen met kozijnen. Om het hergebruik van de bouwdelen in de toekomst te vergemakkelijken, beschikt CrossOver over een materialenpaspoort. Alle gebruikte materialen en elementen zijn geregistreerd in Madaster, met de benodigde informatie over eigenschappen en prestaties, huidige toepassing en latere toepassingsopties.

CrossOver is energieneutraal, onder meer door te verwarmen en koelen met een WKO en warmtepompen, ondersteund door de afgiftesystemen in het woongebouw en de klimaatplafonds in de kantoortoren. De daken en terrassen bieden plaats aan waterberging en zonnepanelen.

Projectgegevens:

Locatie: hoek afrit ring A10 Zuid / Europaboulevard, Zuidas, Amsterdam • Omvang: 25.400 m², waarvan 10.000 m² kantoor, 480 m² retail, 300 m² café-restaurant, en 130 appartementen (120 sociale units en 10 koopwoningen) • Oplevering: juli 2023 • Start bouw: februari 2021 • Opdracht: CrossOver Ontwikkel CV: AM / AM Real Estate Development en Equity Estate • Belegger: Bouwinvest • Partners: Woningcorporatie De Key Square en creative makers Wedrivesolar Zoncoalitie Amsterdam • Architectuur: Team V Architectuur • Landschap- en tuinontwerp: BoschSlabbers • Constructief ontwerp: Pieters Bouwtechniek • Advies bouwfysica en duurzaamheid: DGMR • Hoofduitvoering: BAM Wonen Speciale Projecten • Installaties: Valstar Simonis, e: Blom Elektrotechniek, v: STEBOMA, d: Duurzaam Opgewekt • Staalconstructies: Buiting Staalbouw • Staalframebouw-gevelelementen: Leebo • Foto’s: Zuidas / Marcel Steinbach, Buiting Staalbouw • Visuals: Zwartlicht / Team V • Redactie: Arend Dolsma (Bouwen met Staal), november 2022