20 juni 2025

Onvolkomenheden in zowel het ontwerp als bij de uitvoering. Volgens de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) zijn dat de hoofdoorzaken van de instorting van de stalen hellingbaanconstructie van de parkeergarage bij het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein, op 26 mei vorig jaar. Maar ook de coördinatie en het toezicht tijdens ontwerp, bouw en gebruik van de garage lieten zeer te wensen over. Het incident voltrok zich op een rustige zondagavond. Mede daardoor raakte niemand gewond.

Afgelopen dinsdag heeft de OVV het rapport van onderzoek naar verloop en oorzaken van de instorting gepubliceerd. Het onderzoek wijst uit dat het bovenste deel van de hellingbaanconstructie van de achtlaagse garage als eerste is ingestort. Daarna zijn alle baandelen eronder als een kaartenhuis bezweken. Volgens de raad waren de verbindingen ‘te zwak ontworpen en op sommige onderdelen anders uitgevoerd’. Hierdoor was de constructie ‘te zwak om de hellingbanen te dragen’.

Gebrekkige regie en controle

Ook constateert de onderzoeksraad een gebrek aan regie en controle tijdens ontwerp, bouw en gebruik van de parkeergarage. De minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening wordt dan ook aangeraden om randvoorwaarden te formuleren die coördinatie en toezicht in al deze fasen beter borgen. De OVV vindt dat de minister moet zorgen voor een wettelijk kader, dat aangeeft hoe opdrachtgevers, bouwers en eigenaren de constructieve veiligheid ‘tijdens alle fasen aantoonbaar moeten controleren’. Ook krijgt de minister het advies om het onafhankelijk toezicht op de constructieve veiligheid van gebouwen te verbeteren.

‘Wij zijn verbaasd over het ontbreken van regie en eindverantwoordelijkheid voor de veiligheid’, zegt OVV-lid Erica Bakkum. Dat is volgens haar ook ‘de rode draad’ door dit onderzoek en eerdere onderzoeken van de raad naar instortingen van gebouwen en gebouwdelen. ‘Dat moet echt anders’.

Bijkomende factoren

Bij de parkeergarage in Nieuwegein zijn het ontwerp en de uitvoering van de constructie ‘onvoldoende aantoonbaar berekend en gecontroleerd’, aldus de OVV. Daarnaast hebben diverse andere factoren een bijdrage geleverd aan de instorting. Zo is in 2015 op het bovenste deel van de hellingbaan een extra asfaltlaag aangebracht, vanwege slijtage. Daarbij is echter geen berekening gemaakt van het effect van het extra gewicht op de constructie. Voorafgaand aan de instorting zijn bovendien een jaar lang, per dag gemiddeld 15 voertuigen over de hellingbaan gereden die zwaarder zijn dan waarop de constructie is berekend. Ook het herhaaldelijk uitzetten en krimpen van de hellingconstructie als gevolg van temperatuurschommelingen en corrosievorming heeft negatieve invloed gehad.

Gemeente reageert

Volgend op de onderzoeksresultaten heeft het college van B&W van de Nieuwegein haar standpunten uitgezet in een brief aan de gemeenteraad. De gemeente Nieuwegein was er niet van op de hoogte dat onderdelen van de garage niet conform ontwerp zijn uitgevoerd. Daardoor heeft de gemeente ook geen extra controles gedaan, stelt het college. 

De gemeente gaat ervan uit dat ‘wordt gebouwd volgens de verleende vergunning en zo niet, dat de gemeente daarover wordt geïnformeerd’, laat B&W weten. Bovendien had ‘Nieuwegein ten tijde van de bouw van de garage een personeelstekort en moest dus keuzes maken. Omdat er geen signalen van afwijkingen in de bouw van de garage waren, gaf de gemeente geen prioriteit aan extra controles.’

Wel neemt het dagelijks gemeentebestuur meerdere ‘leerpunten’ uit het OVV-rapport ter harte. Zo zullen hellingbaanconstructies in de toekomst ‘meer aandacht’ krijgen en wordt in gesprekken met bouwende partijen meer tijd besteed aan ‘de mogelijke risico's van het ontwerp- en bouwproces’.

Andere direct betrokken disciplines, waaronder aannemer Ballast Nedam en architectenbureau Gortemaker Algra Feenstra, hebben voor zover bekend nog niet gereageerd op de uitkomsten van het onderzoek. Q-Park, de exploitant van de parkeergarage, maakt in een algemene verklaring kenbaar de aanbevelingen ‘zeer serieus te nemen’.

Ontmanteling begonnen

Jongstleden maandag is gestart met de sloop van de garage. Na de sloop, die waarschijnlijk zo’n 2,5 maand in beslag gaat nemen, komt eigenaar Primevast met een plan voor herbouw. Bij dat vervolg dienen eigenaar, aannemer en exploitant de verantwoordelijkheden goed te verdelen, vindt de OVV. Ook moet iedereen de benodigde veiligheidsinformatie ontvangen en zijn regelmatige controles van belang.

Het St. Antonius Ziekenhuis is de directe buur van de garage. Veel bezoekers en medewerkers maakten dan ook gebruik van de parkeervoorziening. Volgens het ziekenhuis is hernieuwd gebruik pas aan de orde als de herbouwde garage ‘onafhankelijk veilig is verklaard’.

• Het onderzoeksrapport van de OVV is hier gratis te downloaden.
• Foto: NOS.